Böbrek üstü bezi nedir?
Böbrek üstü bezi (adrenal veya sürrenal bez) her iki böbreğin üst kısmında yer alan ve vucüdümüz için önemli hormonları üreten organlardır.
Böbrek üstü bezi ne işe yarar ?
Böbrek üstü bezinin ortasındaki kısma medulla, dış kısmına ise kortex denir. Kortex kısmından aldosteron, kortizol ve dehidroepiandrosteron üretilir. Bu hormonların kan basıncı, sıvı-iyon dengesi, cinsellik ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi pek çok işlevi vardır. Medüladan yani iç kısmından ise, epinefrin norepinefrin ve dopamin salgılanır. Bu hormonlara vucüdün stres hormonları denir ve heyecanlanma anında salgılanıp gerekli görevi görürler.
Böbrek üstü bezi kanseri nedir ?
Böbrek üstü bezinden kaynaklanan kontrolsüz hücre çoğalması sonucu oluşan kitlelere adrenal tümörler yani böbrek üstü bezi tümörleri denir. İyi veya kötü huylu olabilirler. Böbrek üstü tümörleri (adrenal kanserler) iyi veya kötü huylu olarak sınıflamanın dışında, hormon üreten (hormon aktif) ve hormon üretmeyen (hormon inaktif) olarak değerlendirilebilir.
Böbrek üstü bezinde görülen bazı kitlelerin isimleri nelerdir ?
Adenoma: Böbrek üstü bezinin iyi huylu tümörleri adenoma olarak adlandırılır.Hormon üretmeyen küçük adenomlar genellikle takip edilir.
Aldosteronoma: Hormonu üreten adenomlardır. Kortizol hormonu üreten adenomlar, kilo alımı, şeker hastalığı, yüksek tansiyon ile seyreden Cushing sendromuna yol açar.
Adrenokortikal karsinom: Böbrek üstü bezinin malign yani kanserojen tümörüdür. Hormonal aktif veya inaktif olabilir.
Nöroblastom: Daha çok çocukluk çağında görüle böbrek üstü bezinin tümörüdür.
Feokromasitoma: Böbrek üstü bezi medullasından köken alan hormonal olarak aktif tümördür. Yüksek tansiyon, çarpıntı, terleme ile seyreder.
Böbrek üstü bezi tümörleri nasıl belirti verir ?
Hormon üretmeyen tümörler çoğunlukla belirti vermez. Tümörlerin çoğu bu gruptadır. Bu tümörler genellikle başka bir sebeple yapılan karın filmleri sırasında sırasında saptanır. Hormon üreten tümörler ise farklı şikayetlerle doktora başvurabilirler. Tümörün köken aldığı bölgeye ve üretilen hormona bağlı olarak şikayetler belirginleşebilir. Başlıca belirtiler: yüksek tansiyon, aşırı kilo alımı veya kilo kaybı, kontrol edilemeyen şeker yüksekliği, ani çarpıntı, sinirlilik, karında şişkinlik, kemik erimesi, yağlanma, kıllanma artışı olarak sayılabilir.
Böbrek Üstü Bezi Tümörlerinin Teşhisi Nasıl Konulur?
Ultrason, Bilgisyarlı Tomografi veya MR ile tanı konulabilinir. Ayrıca tümörlerin hormon üretip üretmediği de incelenmelidir. Bu değerlendirme bir endokrin uzmanı tarafından yapılır.
Böbrek Üstü Bezi Tümörleri Nasıl Tedavi Edilir?
Tespit edilen bu tümörler kanser barındırma riski ve hormon üretip üretmediği açısından değerlendirilir. Eğer bu kitleler kanser açısından risk taşıyorlarsa laparoskopik cerrahi ile çıkarılmalıdırlar. Yine hormon üreten ve buna bağlı hastada şikayetlere sebep olan adrenal tümörler de laparoskopik cerrahi ile tedavi edilebilir. Hormon üretmeyen, herhangi bir şikayete sebep olmayan, 3-4 cm’den küçük adrenal tümörler (adenomlar) takip edilebilir. Bu adenomlar 5-6 cm’den büyük hale gelirse laparoskopik cerrahi ile çıkarılabilir.